Om die verspreiding en verwoestende gevolge van bek-en-klouseer (BEK) te vermy, het melkboere in die BEK-aangetaste gebied van die Oos-Kaap versoek dat hul diere as ’n voorsorgmaatreël teen BEK ingeënt word. Dit is belangrik dat melkboere en die verwerkers wat hul melk afhaal, bewus is van die gevolge om hul gesonde kuddes teen BEK te laat inent, voordat hulle inenting versoek.
Lees meer oor bek-en-klouseer en entstowwe hier.
Gee duidelikheid
Hierdie dokument is deur Melk SA saamgestel om duidelikheid te gee oor hoe ’n plaas wat BEK-negatief is, geraak sal word onder huidige regulasies, indien die kudde teen BEK ingeënt word:
- Plase binne die 10km-beheerde sone rondom ’n BEK-positiewe plaas kan aansoek doen om hul BEK-vrye kudde teen BEK te laat inent.
- Die staat sal nie enige BEK-vrye kudde dwing om ingeënt te word nie. Boere moet versoek om hul kudde teen BEK te laat inent deur die aansoekvorm te voltooi en die amptelike vrywaringsvorm, wat by die plaaslike staatsveearts beskikbaar is, te onderteken.
- Slegs plase binne die 10km-beheerde sone word toegelaat om aansoek te doen. Geen plase buite die 10km-beheerde sone sal oorweeg word nie. Plase wat aan BEK-positiewe plase grens, sal voorkeur geniet.
- Onder die huidige regulasies sal ’n plaas wat teen BEK ingeënt is as BEK-positief beskou word. Dit sal die volgende gevolge hê:
- Die plaas word effektief onder kwarantyn geplaas.
- Gesplete hoefdiere mag nie sonder skriftelike toestemming van die staatsveearts na of van die plaas af verskuif word terwyl hulle onder kwarantyn is nie – wat 12 maande of meer sal duur.
- Dag zero sal bepaal word as die datum waarop die laaste dier die eerste keer op die plaas ingeënt is, in die geval van klinies gesonde plase. Indien enige letsels of verdagte gevalle gevind word, sal dag zero deur die staatsveearts bepaal word as die dag twee weke nadat daar nie meer aanduidings van sirkulerende virusse was nie. (Dit behels twee negatiewe kudde-inspeksies met ’n 14-dae interval).
- Onder ideale toestande sal die kuddes vier tot ses maande ná die eerste inenting ’n skraagdosis-inenting kry vir diere wat bedoel is om te lewe – bv. stoetery, suiwel, ens. Slagdiere sal net een inenting ontvang soos in voerkrale.
- Dag zero (vir klinies gesonde kuddes wat vrywillig vir inenting aangemeld het) bly die dag waarop die laaste dier op die plaas die eerste keer inenting ontvang het.
- Vir die eerste ses maande vanaf dag zero mag gesplete hoefdiere slegs van die plaas af geskuif word vir slag by ’n BEK-goedgekeurde abattoir, onder ’n Rooikruis-permit van die staatsveearts.
- Ná ses maande vanaf dag zero mag diere by enige abattoir geslag word – steeds onder ’n Rooikruis-permit van die staatsveearts (hierdie plase is steeds onder kwarantyn).
Totdat die plaas BEK-vry verklaar is, mag gesplete hoefdiere slegs onder ’n Rooikruis-permit van die plaas af verskuif word vir slagdoeleindes. Diere mag om geen ander rede verkoop of geskuif word nie, tensy toestemming deur die staatsveearts verleen word (wat slegs onder buitengewone omstandighede oorweeg sal word) – en selfs dan slegs tussen plase met dieselfde BEK-status.
Lees meer oor die onlangse Pinzgauer-boerdery en veesiektes hier.
Toetse nodig as bewys
- Met dien verstande dat daar geen gevalle van BEK op die plaas was nie, sal die plaas op die vroegste eers ná 12 maande vanaf dag zero beskou word as vry van bek-en-klouseer. Die proses om ’n plaas BEK-vry te verklaar, kan selfs langer neem.
- Om te bewys dat ’n plaas BEK-vry is, moet die kudde gebloei en die bloed getoets word vir BEK-teenliggaampies. Alhoewel dit moontlik is om die entstofteenliggaampies te onderskei van die teenliggaampies wat geproduseer word deur ’n dier wat met BEK besmet is, kan die toetse in sommige gevalle vals-positiewe resultate gee. Dit bemoeilik die interpretasie van positiewe toetse in ’n gesonde kudde wat vrywillig teen BEK ingeënt is. Dit is waarom plase vir ten minste 12 maande vanaf dag zero as BEK-positief beskou sal word.
- Kalwers wat uit koeie/verse gebore word wat vir BEK ingeënt is, sal BEK-teenliggaampies via die biesmelk kry en sal daarom ook positief toets vir BEK op serologiese bloedtoetse, totdat hierdie moederlike teenliggaampies uit hul stelsels verdwyn het.
- Om te bewys dat ’n plaas wat teen BEK ingeënt is, vry is van BEK-infeksie, sal kalwers wat twee maande of meer ná dag zero gebore is (omgewingsvirus wat in ag geneem word), se bloed eers ná nege maande vanaf dag zero getoets word. Die aanname is dat die BEK-teenliggaampies, wat deur die biesmelk verkry word, teen daardie tyd verdwyn het en slegs kalwers wat aan die BEK-virus blootgestel is, sal positief toets. Dit behoort te bewys of ’n ingeënte plaas werklik vry van BEK is.
Hantering van melk
Terwyl ’n ingeënte plaas as BEK-positief geklassifiseer word, sal die melk ook as BEK-positief beskou word en moet dit as sodanig hanteer word met dieselfde implikasies op uitvoere:
- Alle melk van BEK-positiewe plase moet dubbel gepasteuriseer of UHT behandel word.
- Vragmotors wat melk van hierdie plase afhaal, moet aan baie streng biosekuriteitsbeginsels voldoen.
- Melkverwerkers wat melk van klinies gesonde ingeënte plase afhaal, sal hul uitvoerstatus verloor terwyl hulle melk van hierdie plase verwerk, tensy die verwerkingsaanleg aan die staat kan bewys dat hulle die besmette- en skoon melklyne heeltemal apart kan hou.
Die staatsveearts het reeds begin om BEK-vrye plase in te ent. Aansoeke van boere om hul BEK-vrye kuddes te laat inent word so vinnig as moontlik verwerk. Om vertragings met die verwerking van aansoeke te voorkom, moet boere verseker dat hulle die aansoeke volledig voltooi en al die inligting verskaf wat vereis word wanneer ’n aansoek ingedien word. Enige vorms met gedeeltes in die vrywaringsvorm wat deurgehaal is, sal nie oorweeg word nie!
Neem asseblief in ag dat hierdie ongewone tye is. Daarom kan ons nie soos gewoonlik handel dryf nie. Suid-Afrika het nog nie vantevore in hierdie mate ’n uitbreking van BEK in ’n suiwelproduserende gebied ervaar nie. Gevolglik word die impak van BEK in ’n suiwelgebied nou eers duidelik. Tot redelik onlangs was selfs BEK-besmette plase nie ingeënt nie.
Kyk Plaas TV se insetsel oor bek-en-klouseer hier.
Pas aan by nuwe omstandighede
Die staatsveeartsenydienste moes die regulasies en standaarde aanpas sodat BEK-vrye plase as ’n voorsorgmaatreël ingeënt kan word. Dit is ’n groot stap in die regte rigting en staatsveeartsenydienste word bedank vir hul samewerking in hierdie verband. Die gevolge daarvan om dit toe te laat sal mettertyd nog duidelik word. Die stelsel kan verbeter word en ons werk onverpoos saam met die owerhede om aanpassings met omsigtigheid te maak.
Die volgende stap sal wees om ’n stelsel in plek te kry waarvolgens ’n BEK-vrye kudde wat ingeënt is, ná inenting as BEK-vry hanteer word en dat die melk van hierdie diere nie onderhewig is aan BEK-maatreëls nie.
Dit spreek vanself dat biosekuriteit op ’n baie streng vlak gehandhaaf moet word. Biosekuriteit is net so goed soos die swakste skakel. Belangrik! – Ons kan nie ’n valse gevoel van sekuriteit ná inenting bekostig nie. Afsonderlike plase wat aan dieselfde eienaar behoort, moet afsonderlik bestuur word met geen beweging van personeel of voertuie tussen plase nie.
Ingeënte plase kan steeds besmet raak en virusse laat sirkuleer en die omgewing besmet. Entstof-immuniteit duur slegs ongeveer vier tot ses maande en die virus kan dan weer op die plaas hersirkuleer. Elke boer, hetsy ingeënt of nie, het steeds ’n verantwoordelikheid om alle moontlike maatreëls te tref om naburige boere en gebiede te beskerm. – Melk SA